اثر سیاست های پولی بر ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی؛ مطالعه موردی: شهرستان ارزوئیه استان کرمان

کشاورزی به عنوان یکی از محورهای اساسی توسعه در کشور به شدت به آب آبیاری وابسته است و منابع آبی با توجه به تقاضای رو به افزایش و استفاده های متفاوت از آن به شدت تحت فشار بوده است. از این رو، مدیریت منابع آب و تخصیص بهینه ی آن از اهمیت روزافزونی برخوردار است. بدون تردید یکی از مهم ترین ابزارهای تخصیص بهینه ی منابع آب، ارزش گذاری اقتصادی است که راهبرد توسعه ی بلندمدت کشور نیز بر آن تأکید دارد. امروزه تصور وجود یک اقتصاد بدون استفاده از ابزارهای سیاست-گذاری و مداخله سیاست گذاران تقریباً غیرممکن به نظر می رسد و بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش های اقتصادی کشور تحت تأثیر سیاست های کلان نیز قرار دارد. شهرستان ارزوئیه نیز از جمله مناطق کشور است که با بارندگی حدود 90 میلی متر در سال با بحران کم آبی مواجه است. در این مطالعه اثر سیاست های پولی بر ارزش اقتصادی آب کشاورزی به صورت موردی شهرستان ارزوئیه استان کرمان با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی پویا برای سال زراعی 91-90 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز در این مطالعه با استفاده از اطلاعات پرسشنامه ای از کشاورزان منطقه ارزوئیه و همچنین اطلاعات بانک مرکزی طی سال های 1390-1357 جمع آوری گردید. طبق نتایج به دست آمده، محصول گندم بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است و محصولات یونجه، ذرت دانه ای، سیب زمینی و پنبه نیز در الگوی کشت بهینه جای دارند و همچنین محصول جو وهندوانه از سال چهارم وارد الگوی کشت می شوند. الگوی پیشنهادی برای دوره پنج ساله، کاهش سطح زیر کشت محصولات گندم و یونجه و افزایش چشم گیر سطح زیر کشت محصول پنبه را پیشنهاد می دهد. ارزش اقتصادی منابع آب زیرزمینی منطقه طی دوره پنج ساله برآورد گردید به طوری که ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب در سال اول مبلغ 960 ریال برآورد شد که طی دوره مورد مطالعه روند کاهشی نشان می دهد به طوری که در سال پنجم مبلغ 340 ریال برآورد گردید. همچنین نتایج حاکی از آن است که افزایش حجم پول منجر به افزایش نرخ بهره می گردد و با سناریوهای مختلف این تغییرات وارد الگوی کشت گردید با توجه به نتایج حاصله افزایش حجم پول بر سطح زیر کشت تأثیر منفی دارد و منجر به کاهش ارزش اقتصادی آب می گردد. لذا پیشنهاد می شود اثر سیاست های پولی در سطح خرد نیز مورد توجه قرار گیرد و برای حفظ ثبات اقتصادی در بخش کشاورزی، هدف افزایش درآمد این بخش به عنوان اولویت اهداف سیاست پولی مد نظر قرار گرفته و از افزایش بی رویه حجم پول جلوگیری شود.